ICC pritet të shikojë krimet e mundshme të luftës të kryera nga forcat izraelite dhe militantët palestinezë gjatë dhe pas luftës në Gaza 2014, si dhe vendbanimet e Izraelit në Bregun Perëndimor dhe Jeruzalemin Lindor transmeton Gazeta e Re.
Izraeli ka vendosur zyrtarisht të mos bashkëpunojë me një hetim të Gjykatës Penale Ndërkombëtare për krimet e luftës për situatën në territoret e okupuara Palestineze.
Kryeprokurori i ICC njoftoi më 3 Mars se ajo kishte hapur një hetim të plotë mbi situatën në territoret e okupuara nga Izraeli, duke zemëruar Izraelin, i cili nuk është anëtar i gjykatës me bazë në Hagë.
ICC dërgoi një njoftim shtyrje më 9 Mars, duke i dhënë Izraelit dhe Autoritetit Palestinez (PA) një muaj për të informuar gjykatësit nëse po hetojnë krime të ngjashme me ato që hetohen nga ICC.
Sikur Izraeli të kishte informuar gjykatën se në fakt po kryente hetimin e tij për autorët e dyshuar të krimeve të luftës, ai do të kishte kërkuar një shtyrje.
Përpara këtij afati, zyra e Kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu lëshoi një deklaratë duke thënë se qeveria kishte rënë dakord “të mos bashkëpunonte” me ICC.
Gjykata pritet të shqyrtojë krimet e mundshme të luftës të kryera nga forcat izraelite dhe militantët palestinezë gjatë dhe pas luftës në Gaza 2014, si dhe krijimin e vendbanimeve nga Izraeli në Bregun Perëndimor të okupuar dhe aneksuar Jeruzalemin Lindor që tani strehon mbi 700,000 kolonë. Ligji ndërkombëtar ndalon transferimin e civilëve në territorin e okupuar.
Palestinezët e kanë përshëndetur hetimin si një mundësi të rrallë për ta mbajtur Izraelin të përgjegjshëm për ato që ata thonë se janë shkelje serioze, për një kohë të gjatë të ligjit ndërkombëtar. Palestinezëve iu dha statusi i vëzhguesit jo anëtar në Asamblenë e Përgjithshme të KB më 2012, duke i lejuar ata të bashkohen me organizata ndërkombëtare si ICC.
Izraeli denoncon hetimin
Izraeli thotë se gjykata është e njëanshme kundër saj dhe nuk ka të drejtë të hetojë, duke përmendur proceset e saj gjyqësore dhe faktin që Palestinezët nuk kanë as shtet dhe as kufij të përcaktuar.
“Përveç refuzimit të plotë të pretendimit se Izraeli kryen krime lufte, Izraeli përsërit pozicionin e tij të qartë se Tribunali i Hagës nuk ka asnjë autoritet për të hapur një hetim kundër tij,” tha qeveria në një deklaratë, duke detajuar një letër që planifikon t’i dërgojë ICC.
“Izraeli është i përkushtuar për sundimin e ligjit dhe do të vazhdojë të hetojë çdo akuzë kundër tij pavarësisht nga burimi, dhe ai pret që gjykata të përmbahet nga shkelja e autoritetit dhe sovranitetit të tij”, tha deklarata.
Letra është në përgjigje të një njoftimi zyrtar dërguar të gjitha palëve nga ICC muajin e kaluar. Izraeli mund të kishte argumentuar se ishte i aftë të hetojë dhe ndjekë penalisht shkeljet më vete, potencialisht të shtyjë ose madje të anulojë hetimin e ICC.
Politika izraelite
Ekspertët kanë thënë se Izraeli mund të ketë pasur sukses në shtyrjen e hetimeve për krime të mundshme të luftës duke cituar hetimet e veta për sjellje të pahijshme nga ushtarët e tij. Por krijimi dhe zgjerimi i vazhdueshëm i vendbanimeve ka qenë një politikë zyrtare shtetërore për dekada dhe është e lejuar sipas ligjit izraelit.
Izraeli nuk është një anëtar i ICC, por zyrtarët izraelitë mund të jenë subjekt i arrestimit në vendet e tjera nëse gjykata lëshon urdhra kundër tyre.
Izraeli kapi Bregun Perëndimor, Jeruzalemin Lindor dhe Gazën në luftën e vitit 1967, territore që palestinezët duan për shtetin e tyre të ardhshëm. Izraeli u tërhoq nga Gaza më 2005 por vendosi një bllokadë pasi Hamasi mori pushtetin nga Fatah dy vjet më vonë. Izraeli dhe Hamasi kanë luftuar tre luftëra dhe përleshje të shumta më të vogla që nga ajo kohë.
Shumica e bashkësisë ndërkombëtare e sheh Bregun Perëndimor dhe Jeruzalemin Lindor si territor të okupuar, statusi përfundimtar i të cilit duhet të vendoset në bisedimet e paqes.
Izraeli e konsideron të gjithë Jeruzalemin si kryeqytetin e tij të unifikuar dhe e sheh Bregun Perëndimor si zemrën historike dhe biblike të popullit hebre. Për më shumë se një dekadë nuk ka pasur bisedime thelbësore për paqen./Gazeta e Re.
