Ndryshimi i ligjit ishte reagim ndaj fushatës monstruoze të fyerjes së viktimave dhe glorifikimit të kriminelëve, thotë Shefik Xhaferoviq.
Shefik Xhaferoviq, anëtari boshnjak i presidencës trepalëshe të Bosnjë dhe Hercegovinës (BeH), ka thënë se ligji i fundit në vend që ndalon mohimin e gjenocidit dhe lavdërimin e kriminelëve të luftës është “identik në përmbajtjen e tij me direktivat e BE-së për luftën kundër gjuhës së urrejtjes”.
Duke folur për Anadolu Agency (AA), Xhaferoviq tha se Valentin Inzko, ish-përfaqësuesi i lartë për Bosnjë dhe Hercegovinën, e ka shpallur ligjin si “një reagim ndaj fushatës monstruoze të fyerjes së viktimave, mohimit të krimeve dhe lavdërimit të kriminelëve”.
Bosnjë dhe Hercegovina është aktualisht e përfshirë në një konflikt politik midis boshnjakëve dhe serbëve që jetojnë në vend.
Mosmarrëveshja shpërtheu pasi Inzko ndryshoi kodin penal në korrik për të ndaluar mohimin e gjenocidit dhe glorifikimin e kriminelëve të luftës.
Si reagim, deputetët serbë të Bosnjës thanë se do të bojkotojnë institucionet e vendit.
Milorad Dodik, anëtari serb i këshillit presidencial, dënoi amendamentet ligjore dhe nxiti disa hapa të diskutueshëm në parlamentin e Republikës Srpska (RS).
Republika Srpska është një nga dy entitetet e Bosnjë dhe Hercegovinës; tjetri është Federata e Bosnjë dhe Hercegovinës.
– Pretendimet
Duke vënë në dukje se zyrtarët e Republikës Srpska pretendojnë se mënyra e miratimit të ligjit ishte problemi, Xhaferoviq tha: “Siç pretendohet, ai supozohej të miratohej nga autoritetet shtetërore të BeH-së dhe jo nga Përfaqësuesi i Lartë”.
“Kushdo që është i njohur me situatën në BeH e di se ky është një pretendim i pasinqertë”, tha ai, ndërsa theksoi se parlamenti boshnjak është përpjekur ta miratojë këtë ligj për më shumë se dhjetë vjet, por çdo herë është bllokuar nga zyrtarët e entitetit të Republikës Srpska, “pikërisht sepse janë kundër përmbajtjes së ligjit”, tha lideri bosnjak.
“Duke pasur parasysh pretendimet nga RS se ata nuk kanë problem me përmbajtjen e ligjit, komuniteti ndërkombëtar ka nisur një iniciativë për miratimin e këtij ligji në parlament. Përfaqësuesi i Lartë (BE) Christian Schmidt personalisht bëri thirrje për këtë, duke thënë se ai do të tërhiqte ligjin e Inzkos nëse parlamenti miraton të njëjtin ligj”, shtoi ai.
Xhaferoviq nënvizoi se zyrtarët e Republikës Srpska “duan vetëm të shfuqizojnë ligjin e Inzkos”.
“Nëse nuk ka problem me përmbajtjen, parlamentarët e RS-së tani duhet të votojnë në Parlamentin e BeH-së për një ligj me të njëjtën përmbajtje, por ata tani e refuzojnë edhe atë”, deklaroi ai.
Xhaferoviq tha më tej se ligji ishte rezultat i një “fushate monstruoze të fyerjes së viktimave, mohimit të krimeve dhe lavdërimit të kriminelëve”, pasi entiteti i Republikës Srpska “filloi të përdorte paratë publike për të financuar glorifikimin e kriminelëve të luftës, që është gjuhë e urrejtjes”.
“Nuk duhet harruar se Gjykata e Hagës në vendimet e saj e përcaktoi gjuhën e urrejtjes si një nga faktorët që çoi në krime. Kjo është arsyeja pse është e një rëndësie të madhe që për ruajtjen e paqes të parandalohet një gjuhë e tillë e urrejtjes”, shtoi ai.
Duke thënë se mohimi i ligjit të gjenocidit “është identik në përmbajtjen e tij me direktivat e BE-së për luftën kundër gjuhës së urrejtjes”, Xhaferoviq u shpreh se ligji është “në përputhje me Programin e Stokholmit, të miratuar nga Këshilli i BE-së në vitin 2009, i cili thotë qartë se vlerat e BE-së janë të papajtueshme me gjenocidin, krimet kundër njerëzimit dhe krime të tjera të luftës”.
“Së fundmi, vendimet e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut kanë vendosur që mohimi i gjenocidit nuk mund të përkufizohet si liri e fjalës. Pra, nuk ka asnjë instancë që mund ose duhet ta kundërshtojë këtë ligj”, tha Xhaferoviq.
– Ulje e mohimit të krimit
Për më tepër, Nënat e Srebrenicës dhe Shoqata e Dëshmitarëve dhe të Mbijetuarve të Gjenocidit në një deklaratë të përbashkët thanë se ata kanë ndjekur paraqitjen e mohimit të gjenocidit në mediat e shkruara dhe elektronike dhe rrjetet sociale nga 1 shtatori deri më 31 nëntor 2021.
“Numri i mohimeve të gjenocidit, holokaustit dhe krimeve të tjera në median e shkruar në periudhën e vëzhguar është ulur me gati 100 për qind, në mediat elektronike me rreth 80 për qind, ndërsa në rrjetet sociale është ulur me rreth 50 për qind”, thuhet në deklaratë.
Deklaratat vënë në dukje se mohimi i krimeve në muajt shtator, tetor dhe nëntor është ulur mesatarisht me 80 për qind në krahasim me periudhën para miratimit të ligjit.
“Vetë ligji dha rezultat dhe mohimi u ul në mënyrë drastike”, thuhet në deklaratë.
“Pse do të ndryshonte diçka që jep rezultate? Ne nuk kemi asgjë kundër miratimit të ndryshimeve të lartpërmendura në Kodin Penal të BeH-së nga parlamenti, por nuk mund të pranojmë asgjë që do të mundësonte përsëri fyerje dhe nënçmim të viktimave”, theksohet më tej.
