Si sulmet izraelite dëmtojnë psikologjikisht fëmijët palestinezë

Më shumë se 54.7 përqind e fëmijëve palestinezë kanë përjetuar të paktën një ngjarje traumatike në jetën e tyre dhe sulmet izraelite pa ndërprerje mund të çojnë në çështje madhore psikologjike mes tyre.

Izraeli kishte përshkallëzuar sulmet e tij të pamatura ajrore dhe sulmet me raketa ndaj Palestinës, duke synuar madje gra, fëmijë dhe organizata mediatike. Tetë ditët e fundit të luftës që Izraeli u ka imponuar palestinezëve po shkakton stres të fortë psikologjik jo vetëm tek të rriturit, por edhe tek fëmijët.

Esra Oras, një nga psikologët e shquar të Turqisë, i tha TRT World se politikat agresive të Izraelit që drejtohen kryesisht nga ushtria e tij “po i ekspozojnë sistematikisht palestinezët ndaj traumës kronike” dhe cikli i egër i shtypjes u ka shkaktuar atyre dhimbje të jashtëzakonshme.

“Ajo shtyn të gjithë publikun, jo vetëm fëmijët, në një cikël të vazhdueshëm traumash. Ajo prish rritjen mendore të fëmijëve dhe gjithashtu dobëson psikologjikisht prindërit që i rrethojnë ata,” tha Oras, i cili është themeluesi i Këshillimit Psikologjik A’N me bazë në Stamboll.

Numri i të vdekurve në Gaza dhe territoret e tjera palestineze ka arritur në 197, që përfshinte 58 fëmijë dhe 34 gra.

Agresioni i fundit izraelit llogaritet si më shkatërruesi që nga viti 2014. Në atë luftë të paktën 2100 palestinezë humbën jetën, përfshirë 1462 civilë.

Forcat izraelite kanë vrarë të paktën 3000 fëmijë palestinezë në dy dekadat e fundit. Me fëmijët që janë aq të prekshëm nga makineria izraelite e luftës sa të rriturit, situata ka shkaktuar trauma masive në të gjithë shoqërinë palestineze.

Oras shpjegoi se kërcënimi i traumës së pari stimulon ‘sistemin nervor simpatik’, i cili drejton reagimin e papritur dhe të pavullnetshëm të trupit ndaj situatave të rrezikshme ose stresuese. Ndërsa sistemi njofton një person, ai shkakton një adrenalinë, e cila i tregon trupit nëse duhet të “luftojë apo vrapojë”.

Oras tha se ka momente kur opsioni “luftoni ose vraponi” nuk është i disponueshëm. Për shembull, shpjegoi ajo, nëse shtëpia e dikujt goditet papritmas nga një raketë, ndodh një situatë e re e shkrirjes dhe ndarjes.

“Trupi ngrin vetveten për të mos ndjerë dhimbje, për të thënë kështu, shpirti pothuajse shkëputet nga trupi. Ky moment i ngrirjes nuk është vetëm për qeniet njerëzore por për të gjitha gjallesat që përballen me një situatë kur ato nuk mund t’i shpëtojnë rrezikut. Përveç njerëzve, kafshët e tjera vazhdojnë të jetojnë kur rreziku të ketë mbaruar. Momenti i ngrirjes është i aftë të prishë të gjithë sistemin e mbrojtjes njerëzore. Mund të detyrojë ndryshime të përhershme në emocione, mendje dhe kujtesë, të cilat mund të ndodhin edhe shumë vite pasi rreziku të ketë kaluar,” thotë Oras.

Një person që i ka mbijetuar sulmeve ajrore, bombardimeve ose çfarëdo lloj dhune gjatë luftës, mund të jetojë pjesën tjetër të jetës së tij ose të saj në një gjendje vigjilence të vazhdueshme. Dikush mund të grabitet nga ndjenjat e tij, sipas Oras.

Trauma e luftës mund të pengojë zhvillimin e personalitetit sepse mendja e viktimës është gjithmonë vigjilente për të mbrojtur veten, gjë që nuk lejon që ajo të rritet në sfera të tjera të jetës.

Fëmijët, sipas Oras, e kanë të vështirë të përballen me një traumë të tillë pasi “sistemi i tyre i mbrojtjes është jashtëzakonisht i kufizuar”.

“Edhe nëse kërcënimi ka mbaruar, fëmijët priren të jenë vigjilentë të hapur. Ata e kanë të vështirë të harrojnë traumën dhe mendjet e tyre kthehen përsëri dhe përsëri. Në gjendje të jenë zgjuar ose në gjumë, ata përballen me të në ëndrrat e tyre ose çdo ditë jetën”, tha ajo.

Oras tha se fëmijët e konfliktit e kanë të vështirë të luajnë lojëra të gëzueshme si bashkëmoshatarët e tyre dhe kur ata bëhen të rritur, perceptimi i tyre ndaj vetes dhe botës ndryshon nga të tjerët.

“Ata e shohin veten e tyre si jo të plotë ose të papërsosur, por më vigjilent se të tjerët. Ky ndryshim nganjëherë i shtyn ata të bëjnë zgjedhje në një mënyrë që kufizon jetën e tyre dhe e kanë të vështirë të eksplorojnë potencialin e tyre të plotë.”

Çfarë mund të bëhet?

Sipas Oras, psikologët në të gjithë botën duhet t’i japin përparësi trajtimit të fëmijëve të tillë dhe të sigurojnë që ata të shpëtohen nga rënia në kurthet psikologjike të shkaktuara nga traumat e tyre të fëmijërisë.

“Ky privim është një turp për të gjithë botën. Ka mijëra ekspertë në të gjithë botën që mund të mbështesin dhe madje të paraqiten vullnetarë për këta fëmijë, për sa kohë që hapen kanalet e nevojshme të ndihmës për këtë,” tha ajo.

Prevalenca e Çrregullimit të Stresit Post Traumatik (PTSD) midis fëmijëve dhe adoleshentëve në Rripin e Gazës është rritur pas luftërave të fundit, sipas një punimi akademik të botuar vitin e kaluar.

Studimi zbuloi se shumica e fëmijëve dhe adoleshentëve përjetuan trauma personale me 88.4 përqind gjatë luftës së vitit 2014 që Izraeli zhvilloi në Palestinë.

Gjithashtu u zbulua se çdo fëmijë i vetëm ishte ekspozuar ndaj tre ose më shumë ngjarjeve traumatike. Për më tepër, 42 përqind vuanin nga nivele të moderuara ose akute të PTSD. Një studim tjetër tregoi se 54.7 përqind e fëmijëve palestinezë kanë qenë të ekspozuar ndaj të paktën një ngjarje traumatike në jetën e tyre. Nga këto, 49 përqind kanë përjetuar një traumë të lidhur me luftën. /Gazeta e Re.

 

Kategoritë
BotaLajme