Kur një fëmijë bie në koma misterioze, është diçka për t’u shqetësuar. Por 169 prej tyre, të gjithë në një zonë të vogël gjeografike, për disa vjet?
Kjo ndodhi në Suedi në dekadën e fundit. Fëmijët fillimisht u shqetësuan dhe depresionuan. Ata ndaluan së luajturi me të tjerët. Ata flisnin gjithnjë e më pak, dhe pastaj aspak. Më në fund, ata u morën në shtretërit e tyre. Nëse ata hynin në fazën më të thellë, ata nuk mund të hanin ose të hapnin sytë.
E megjithatë me sa duket nuk kishte asgjë të gabuar. Çdo provë u kthye si normale. Sipas leximeve të tyre të valëve të trurit, fëmijët në të vërtetë ishin zgjuar. E megjithatë askush nuk mund t’i zgjonte. Disa prej tyre tani janë në këtë gjendje për disa vjet.
Një mister, pra, dhe shkrimtarja e shkencës Suzanne O’Sullivan, e cila është gjithashtu një neurologe e shquar, e vendos bukur skenën e saj. Të 169 fëmijët janë pasardhës të azilkërkuesve dhe secilës familje iu ishte refuzuar kërkesa për azil. Ajo që është dyfish e çuditshme është se të gjithë këta azilkërkues ishin Jezidë, nga Siria e shkatërruar nga lufta.
Asnjë nga fëmijët afrikanë në një situatë të ngjashme, për shembull, nuk u prek.
As fëmijët e Jezidit nuk ishin në vende të tjera përveç Suedisë. Mjekët e kanë pagëzuar këtë ‘sindromë të dorëheqjes’. Por nëse asnjë sëmundje nuk është e pranishme dhe nuk ka asgjë në të vërtetë me fëmijët, çfarë po ndodh në tokë?
Duke studiuar nga afër fëmijët, O’Sullivan arriti në përfundimin se sëmundja e tyre ishte psikosomatike. Ky është një term me reputacion të dobët – shumë njerëz supozojnë se do të thotë i rremë ose thjesht i imagjinuar. Për këtë arsye, mjekët dhe psikologët kanë filluar të përdorin termin çrregullime funksionale’, që nuk do të thotë absolutisht asgjë për shumicën e njerëzve. E cila mund të jetë ideja, natyrisht.
Por O’Sullivan argumenton, në mënyrë bindëse, se sëmundjet psikosomatike janë aq reale për të sëmurin sa sëmundjet më lehtë të identifikueshme. Askush nuk po i detyron ata fëmijë të qëndrojnë në shtrat për disa vjet. Ata nuk kanë ‘vendosur’ të jenë të sëmurë. Në Suedi, autoritetet menduan se prindërit e tyre i kishin vendosur, por do të duhej të kalonit vetëm pesë minuta me prindërit për të ditur se nuk ishte e vërtetë.
Teza e O’Sullivan është se sindroma e dorëheqjes ndikohet po aq nga aspektet idiosinkratike të kulturave individuale sa edhe nga biologjia njerëzore.
Në Suedi, për shembull, azilkërkuesit fillimisht u mirëpritën me krahëhapur. Por, gradualisht, disponimi kombëtar ndryshoi, imigracioni u bë një çështje e nxehtë politike dhe azilkërkuesit të cilëve mund t’u ishte dhënë gishtat zyrtarë pesë vjet më parë tani po refuzoheshin.
Nga një ndjenjë sigurie, ndoshta e para që kishin njohur ndonjëherë, te terrori absolut për të ardhmen: si do të reagonit ndaj kësaj? Fëmijët, pa qenë kurrë në dijeni të vetëdijshme për atë që po bënin, kanë rrëzuar mjetet dhe janë çuar në shtretërit e tyre. ‘Trupi,’ shkruan O’Sullivan, ‘është goja e mendjes.’
Kjo ishte përvoja e një djali të ri ndërsa ishte ‘në gjumë’: ‘Ai ishte ndjerë sikur të ishte në një kuti qelqi me mure të brishtë, thellë në oqean. Nëse ai do të fliste ose do të lëvizte, ai mendonte, se do të krijonte një dridhje, e cila do të shkaktonte copëtimin e xhamit. “Uji do të derdhej dhe do të më vriste,” tha ai.
Ky është i pari nga tetë kapitujt në të cilët O’Sullivan udhëton nëpër botë dhe heton shpërthime të tjera misterioze të çrregullimeve mjekësore të pashpjegueshme.
Në secilin rast, kur ajo zbulon shkakun, nuk është kurrë një gjë fizike, është gjithmonë një rrethanë e pazakontë në jetën e të sëmurëve.
M’u kujtua këshilla e pavdekshme e Sherlock Holmes: “Kur të keni eleminuar të pamundurën, gjithçka që mbetet, sado e pamundur të jetë, duhet të jetë e vërteta.”
Kam lexuar diku tjetër kohët e fundit se në rreth 37 për qind të rasteve mjekët e përgjithshëm në Mbretërinë e Bashkuar nuk kanë fjalë për fjalë se çfarë nuk shkon me pacientët e tyre.
A u besojmë mjekëve? O’Sullivan, si neurologe, padyshim që është duke u përplasur për ekipin vendas, por libri i saj sugjeron që mendimi i tyre shpesh është shumë i ngushtë, tepër mekanik, për të zgjidhur çdo problem që lind. Këtu është një qasje shkencore alternative por po aq rigoroze. Bën që të lexoni një përgatitje, pak si një dush i ftohtë në një ditë të nxehtë vere.
