Në varrezat e Qendrës Memoriale Potoçari këtë vit do të varrosen mbetjet mortore të 50 viktimave të gjenocidit të kryer në korrik të 1995 ndaj banorëve të “zonës së mbrojtur të OKB-së” në Srebrenicë.
Kamioni me arkivolet e 50 viktimave të gjenocidit të kryer në zonën e Srebrenicës në verën e vitit 1995, të cilët do të varroset më 11 korrik të këtij viti në varrezat e Qendrës Përkujtimore të Srebrenicës – Potoçari, është përcjellë mëngjesin e sotëm nga ambientet e Ndërmarrjes Komunale Publike varrezat e qytetit Visoko, raporton Anadolu Agency (AA).
Para nisjes, familjarët e viktimave dhe qytetarët e Visokos, me lutje për viktimat dhe duke vendosur lule në kamion, bënë nderimet e tyre dhe përcollën eshtrat e viktimave të gjenocidit të vitit 1995, kur njësitë e atëhershme të Ushtrisë së Republika Sërpska nën komandën e të dënuarit të Hagës, Ratko Mlladiç, në vrasje masive në disa lokacione në zonën e Srebrenicës, vranë më shumë se 8 mijë boshnjakë.
Familjarët dhe qytetarët me lot në sy, me trëndafila në duar, përcollën kamionin me arkivolet e viktimave të vrasjes masive më të madhe në tokën evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore.
Nermin Ibrahimoviç nga Visoko përcolli eshtrat e babait Nesibit.
“Ai ishte 37-vjeç në kohën kur u vra. Eshtrat e tij u gjetën në afërsi të Potoçarit. Ai u nis së bashku me kolonën nëpër pyll në vitin 1995, por për shkak të problemeve shëndetësore u kthye në Potoçari. Ai u nda nga pjesa tjetër e civilëve”, tha Nermin.
Nermin u largua nga Srebrenica me nënën dhe vëllain e tij në vitin 1993 me një kolonë humanitare.
Ai beson se çdo viktimë meriton të gjendet dhe të varroset me dinjitet.
“Më në fund mund të themi se e dimë ku është varri i tij, të vijmë ta vizitojnë. U bëj thirrje të gjithëve që kanë informacion të tregojnë vendndodhjen e të zhdukurve dhe të gjejnë qetësinë e tyre dhe të vazhdojmë tutje. Nëse heshtni në mënyrë kolektive, kolektivisht jeni përgjegjës. Le të shkojmë rrugës së shërimit, sepse nuk mund të shërohemi, jemi të gjithë të pikëlluar, të frustruar duke kërkuar të dashurit tanë dhe kemi dhimbje në shpirt”, tha Nermin.
Në përcjelljen e viktimave të gjenocidit në Srebrenicë ishte edhe Ahmed Omanoviç nga Visoko.
“Allahu na paralajmëron se kushdo që vret një njeri, është sikur të ketë vrarë gjithë njerëzimin. Mos vrisni askënd, ki mëshirë për të gjithë, duaji dhe përshëndeti”, ka thënë Omanoviç.
Jasmina Kadriç (73) nga Visoko gjithashtu merr pjesë në lamtumirë çdo vit.
“Unë punoj në Gjermani, por çdo vit vij në këtë lamtumirë. Kam shumë të njohur në Gjermani që janë nga Srebrenica. Unë njoh një grua të cilës i janë vrarë tre djemtë. Unë dua t’i nderoj viktimat kështu. Nuk kam qenë kurrë në Srebrenicë më parë, nuk mund të duroja dot. Le të mos i ndodhë më askujt kjo”, tha Kadriç.
Emza Fazliç, zëdhënëse e Institutit për Persona të Zhdukur të Bosnjë e Hercegovinës (BeH) tha se sot nga Visoko janë dërguar eshtrat e 50 viktimave të gjenocidit të kryer në verën e vitit 1995 në zonën e Srebrenicës.
“Janë planifikuar ndalesa në Ilijash, në Vogoshça dhe para ndërtesës së Presidencës së BeH-së në Sarajevë. Menjëherë pas kësaj do të ketë një ndalesë të shkurtër para Monumentit të Fëmijëve të Vrarë të Sarajevës, pastaj në tregun Markala në orën 12:20. Kemi një ndryshim të vogël, sepse kolona do të ndalet edhe para komunës”, ka shpjeguar Fazliç.
Siç tha ajo, mbërritja në Potoçari është planifikuar në orën 16:30.
Këtë vit në varrezat e Qendrës Përkujtimore në Potoçari do të varrosen eshtrat e 50 viktimave të gjenocidit të kryer në korrik 1995 ndaj banorëve të “zonës së mbrojtur të OKB-së” në Srebrenicë.
Mes viktimave që do të varrosen këtë vit janë edhe tre të mitur.
“Viktima më e re që do të varroset këtë vit është Salim Mustafiç. Ai ishte vetëm 16-vjeç në momentin e vdekjes së tij ndërsa më i moshuari është Husejin Krdxhiç, i lindur në vitin 1936. Do të varrosen edhe binjakët Samir dhe Semir Hasanoviç, të cilët ishin 20-vjeç në kohën kur u vranë. Megjithëse u nisën së bashku në rrugën e shpëtimit, ata u gjetën në varreza të ndryshme masive dhe në vite të ndryshme”, tha Fazliç.
Babë e bir, Hajdin dhe Sead Hukiç do të gjejnë paqen e tyre përfundimtare. Ky është djali i tretë i Hajdinit që ishte zhdukur. Dy djem janë varrosur më herët ndërsa njëri është ende në kërkim.
“Të gjitha viktimat që do të varrosen këtë vit, me përjashtim të nëntë viktimave që u zhvarrosën nga varri masiv në vendin Dobro Polje afër Kalinovikut, i cili u zbulua në qershor 2021, u zhvarrosën nga varret masive që u zbuluan gjatë viteve të kaluara, disa prej tyre madje në vitin 1997 dhe 1999, si Lipja, Pilica, pastaj nga varret e zbuluara në vitet 2001, 2004, 2006 dhe 2011. Një numër viktimash janë zhvarrosur nga varret masive që janë gjetur në Kamenicë, në luginën e vdekjes gjatë viteve 2001, 2007, 2008. Eshtrat e disa viktimave janë gjetur në dy apo edhe tre varre masive. Asnjë trup i vetëm nuk është i plotë”, tha Fazliç.
Në projektin e identifikimit të Podrinjës gjenden eshtrat e 31 viktimave të tjera të cilët janë identifikuar zyrtarisht me metodën e ADN-së dhe nga familjarët e tyre, por ende nuk ka pëlqim për varrimin e tyre.
“Gjithashtu, 61 viktima të tjera janë identifikuar me metodën e ADN-së, por familjet nuk kanë vazhduar me identifikimin zyrtar”, shtoi Fazliç.
Një ditë pas varrimit kolektiv, proceset e rizhvarrimit do të fillojnë në Qendrën Përkujtimore dhe eshtrat e 85 viktimave do të rizhvarrosen për t’u shtuar trupave të tyre të varrosura më parë pjesë të eshtrave që u gjetën dhe u identifikuan më vonë.
