Turkish Aerospace Industries (TAI) është një kompani shtetërore turke për armë dhe teknologji avionike me qendër pranë kryeqytetit Ankara.
Kompania prodhon avionë dhe helikopterë ushtarakë dhe civilë, si dhe dronë për forcat e armatosura turke dhe për klientë të tjerë në mbarë botën.
Sipas të dhënave në faqen zyrtare të internetit, TAI është themeluar për të ulur varësinë e Turqisë nga importi i teknologjisë avionike për qëllime ushtarake.
TAI është kompania që është caktuar nga një anëtare e NATO-s si prodhuesi me licencë i avionëve luftarakë amerikanë F-16.
Gjithashtu, TAI luan një rol në modernizimin e avionëve më të vjetër për nevojat e ushtrisë turke.
Dy pronarët kryesorë të kompanisë janë Forcat e Armatosura Turke dhe një agjenci civile e qeverisë turke e ngarkuar me përmirësimin e aftësive mbrojtëse dhe menaxhimin e blerjeve ushtarake.
Përvoja e TAI përfshin prodhimin me licencë të avionëve General Dynamics F-16 Fighting Falcon, avionëve të transportit të lehtë/patrullimit detar/mbikëqyrjes CASA/IPTN CN-235, trajnerëve SIAI-Marchetti SF.260, helikopterëve Cougar AS-532 për kërkim dhe shpëtim (SAR), kërkim dhe shpëtim luftarak (CSAR) dhe helikopterëve ndihmës, si dhe dizajnin dhe zhvillimin e mjeteve ajrore pa pilot (UAV), dronëve dhe avionëve për bujqësi.
Veprimtaria kryesore e TAI përfshin gjithashtu programe modernizimi, modifikimi dhe integrimi të sistemeve dhe mbështetje pas shitjes për avionët ushtarakë dhe komercialë me krahë të fiksuar dhe të rrotullueshëm që ndodhen në inventarin e Turqisë dhe aleatëve të saj.
Produkte të TAI
Turkish Aerospace/TUSAŞ ka prodhuar 46 avionë F-16 për forcat ajrore të Egjiptit midis viteve 1993 dhe 1995, sipas një marrëveshjeje të nënshkruar midis qeverive të Turqisë dhe Republikës Arabe të Egjiptit.
TAI merret me prodhimin e aerostrukturave për avionët me krahë të fiksuar dhe të rrotullueshëm, avionët ushtarakë dhe komercialë për klientët në të gjithë botën. TAI është në partneritete të ndryshme me AgustaWestland, Airbus, Alenia Aermacchi, Boeing, IAI, Lockheed Martin, Northrop Grumman, MD Helicopters, Sikorsky, Aerospace-in Indonezian dhe shumë kompani të tjera në sektorin e aeronautikës.
TAI prodhon panele për trupin e avionëve Airbus 319/320/321, majat e krahëve dhe panelet e kabinës për avionët Boeing 737, dyert e pasme dhe mbulesat e motorit për helikopterët Eurocopter EC135, trupat e helikopterëve MD 902, pilonët horizontalë të helikopterëve MD dhe mbajtëset e bishtit për helikopterët Sikorsky S-70 A dhe MH-60, stabilizatorët horizontalë për helikopterët Sikorsky S-76 dhe trupin e AB139 për Agusta. Gjithashtu, TAI prodhon dyert e trenit të uljes për Boeing 747, bishtin për 777 dhe pjesë/pajisje për 737/767/777. Ajo prodhon gjithashtu shtatë komponentë për helikopterët Eurocopter AS 532.
Në fazën e themelimit, TAI kishte një program (prodhimi i përbashkët i F-16 Fighting Falcon), ndërsa sot punon në mbi 50 programe ushtarake dhe komerciale.
Avionët
– TAI Kaan, avion luftarak i gjeneratës së pestë me dy motorë, për superioritet ajror në çdo kusht moti
– TAI Hürjet, avion stërvitor i avancuar dhe avion sulmi i lehtë
– TAI Hürkuş, avion stërvitor me dy ulëse, një motor, me helikë turboprop
– Avion për aviacionin e përgjithshëm TAI, për trajnimin e pilotëve
Helikopterët
– TAI/AgustaWestland T129 ATAK, helikopter i lehtë sulmi
– TAI T-70, varianti turk i Sikorsky S-70i
– TAI T625, helikopter komunal i lehtë
– TAI T629, helikopter sulmi i mesëm
– TAI T925, helikopter i rëndë
TAI T929 ATAK 2, helikopter i rëndë sulmi
Mjetet ajrore pa pilot (UAV)
– TAI Aksungur MALE ISTAR
– TAI Anka-A (TIHA-A) (2013), UAV MALE ISTAR
– TAI Anka-B (TIHA-B) (2013), UAV MALE
– TAI Anka-S, UAV MALE UCAV
– TAI Anka-3, UCAV me krahë fluturues
– TAI Baykuş (2004), dron për vëzhgim taktik
– TAI Gözcü (2007), dron taktik me rreze të shkurtër ISTAR
– TAI Keklik (2001), dron për shënjestër dhe stërvitje pa zjarr
– TAI Martı (2003), dron vëzhgimi
– TAI Pelikan (IHA-X2), dron taktik ISTAR
– TAI Şimşek, dron i shpejtë për shënjestër
– TAI Turna (2001), UAV për shënjestër dhe zjarr luftarak
– TAI UAV-X1 (1982), dron për vëzhgim
Satelitët
– Göktürk-1, satelit për vëzhgimin e Tokës
– Göktürk-2 (i lëshuar në 2012), satelit për vëzhgimin e Tokës
– Sateliti Göktürk-3
– Türksat 6A, satelit komunikimi
