Sot pjesa më e madhe e botës shënon Ditën Ndërkombëtare të Gruas. Nga Afganistani në Guinea-Bissau dhe Shtetet e Bashkuara, 8 Marsi njihet si dita për të festuar arritjet e lëvizjeve për të drejtat e grave.
Origjina e Ditës Ndërkombëtare të Grave mund të gjurmohet në Nju Jork ku, në vitin 1908, mijëra punëtore rrobash hynë në grevë, duke marshuar nëpër rrugët e qytetit për të kërkuar paga më të mira dhe kushte pune. Disa vjet më vonë, feministet evropiane mbajtën një takim në Kopenhagë ku ranë dakord të krijonin një ditë ndërkombëtare për të përkujtuar luftën e grave. Në vitin 1911, 8 Marsi u festua ndërkombëtarisht për herë të parë.
Pionierët e feminizmit të zakonshëm në ShBA dhe Evropë mbështetën për kushte më të mira pune, votim, të drejtën për të kandiduar për zyra politike dhe fundin e diskriminimit ndaj grave. Puna e tyre në ndjekjen e barazisë gjinore ishte e admirueshme, por gjithashtu paraqiti disa praktika thellësisht të gabuara të cilat duhet të pranohen.
Lëvizja kryesore feministe evropiane dhe amerikane për një kohë të gjatë përjashtoi gratë e racës së zezë nga historia e saj dhe festimin e arritjeve të këtyre grave. Dita Ndërkombëtare e Grave, gjithashtu, historikisht ka lënë anash gratë e racëz së zezë.
Përjashtimi nuk është rezultat i mungesës së pjesëmarrjes politike të grave të racës së zezë në eleminimin e shtypjes gjinore, përkundrazi, është rezultat i anti-racës së zezë shumëvjeçare të lëvizjeve feministe të bardhë.
Anëtarët e lëvizjes feministe të hershme të bardhë nuk ishin, në asnjë mënyrë, një grup homogjen, por shumica nuk mbështeste domosdoshmërisht pikëpamjet anti-raciste ose agjendat anti-skllavëri dhe anti-segregacion. Në fakt, ka pasur një lidhje të qartë midis feminizmit të bardhë dhe epërsisë së bardhë dhe kolonializmit.
Në librin e saj, They Were Her Property, historiania Stephanie E Jones-Rogers thekson se gratë e racës së bardhë amerikane nuk ishin viktima të bindura, të cilat gjithashtu vuajtën brutalitetin e shoqërisë së bardhë patriarkale. Përkundrazi ato u përpoqën të krijonin “liri për veten e tyre duke u angazhuar në mënyrë aktive dhe duke investuar në ekonominë e skllavërisë dhe duke mbajtur afro-amerikanët në robëri”.
Gjatë shekullit të kaluar, lëvizja feministe e bardhë mund të ketë evoluar, por kjo trashëgimi përjashtuese ka vazhduar. Siç shkruan aktivistja Mikki Kendell në librin e saj, Hood Feminism, “që nga fillimi i saj, feminizmi kryesor ka këmbëngulur që disa gra duhet të presin më gjatë për barazi, që sapo një grup (zakonisht gratë e racës së bardhë) të arrijë barazinë atëherë kjo hap rrugën për të gjithë gratë e tjera. Por kur bëhet fjalë për të, feminizmi i zakonshëm i bardhë shpesh dështon të shfaqet për gratë me ngjyrë.”
Sidoqoftë, ky përjashtim dhe fshirje nuk i ka shkurajuar gratë e racës së zezë që të luftojnë për të drejtat e tyre. Në fakt, ato nuk janë shfaqur vetëm për veten e tyre, por për të gjithë të tjerët. Feminizmi i zi ishte dhe vazhdon të jetë i bazuar në ndërtimin e solidaritetit përgjatë linjave racore, klasore dhe gjinore.
Në ShBA, gratë e racës së zezë ishin në ballë të lëvizjes anti-racizëm të shekullit të njëzetë, duke bërë thirrje për dëmshpërblime dhe sfiduese të peonazhit të borxhit dhe dhunës racore. Ato krijuan hapësira publike për të teorizuar dhe mbrojtur lirinë ekonomike dhe kthimin e tyre.
Në 1896, aktivistet amerikane të racës së zezë Mary Church Terrell, Harriet Tubman, Frances EW Harper dhe Ida Bell Wells-Barnett themeluan Shoqatën Kombëtare të Grave me Ngjyrë, e cila u bë një mjet për gratë e racës së zezë për të avokuar për pagë të barabartë, sigurimin e kujdesit për fëmijët, dhe bursat arsimore. Duke qenë një brez larg skllavërisë, ata formuan një aleancë kolektiviste dhe ndër-klasore për të luftuar kundër dhunës racore dhe gjinore në epokën e Jim Crow, duke përfshirë qiradhënien e të dënuarve, linçimin dhe peonazhin e borxheve.
Në vitet 1920, aktivistja feministe Audley Moore bëri hapat e saj të parë në avokimin e reparacioneve. Në dekadat në vijim, ajo drejtoi Komitetin Kombëtar të Vëzhgimit të Njëqindvjetorit të Proklamimit të Emancipimit dhe Komitetin e Riparimeve dhe udhëhoqi luftën për njohjen e vetëvendosjes, rishpërndarjen e tokës dhe dëmshpërblimet për Afrikano-Amerikanët dhe njerëzit e tjerë diasporikë.
Gratë e racës së zezë gjithashtu avokuan për drejtësi sociale edhe për klasën punëtore. Në vitet 1930, sindikatat e punës dhe Partia Komuniste ishin dy nga rrugët që amerikanët e zinj të klasës punëtore përdorën për të sfiduar praktikat diskriminuese. Ata ishin në gjendje të ndërtonin solidaritet shumë-racor të klasës punëtore në Komitetin e Organizatës së Punëtorëve të Çelikut, Kongresin e Organizatës Industriale dhe Unionin Sharecroppers të Alabamas.
Në Brotherhood of Sleeping Car Porters Union, një nga sindikatat e para tregtare të udhëhequr nga Amerikanët e Zinj, gratë luajtën një rol aktiv në punën e avokimit për të përmirësuar kushtet e punës dhe trajtimin e derëtarëve të trenave dhe shërbyesve të punësuar nga Pullman Company. Aktivistja afrikano-amerikane Frances Albrier punoi së bashku me gratë e tjera për të edukuar vajzat për të drejtat e tyre, për t’i tërhequr ato në bashkim dhe për të shtyrë kërkesat e tyre për paga dhe kushte më të mira pune.
Gratë e racës së zezë kërkuan dëmshpërblim përtej parametrave të të drejtave të punëtorëve dhe barazisë gjinore në vendin e punës. Puna e tyre e avokimit u përqendrua gjithashtu në minimin e bazave të kapitalizmit shfrytëzues dhe patriarkatit për të arritur një ndryshim të gjerë shoqëror.
Në vitet 1970, gratë radikale të racës së zezë nga Kolektiva e Lumit Combahee insistuan në përmbysjen e institucioneve që shtypnin gratë e racës së zezë – kapitalizmin, seksizmin dhe racizmin. Në manifestin e tyre themelor, ato argumentuan për ndërtimin e një shoqërie më barazitare përmes korrigjimit ekonomik dhe politik dhe përmes një “procesi kolektiv dhe një shpërndarje johierarkike të pushtetit brenda grupit tonë dhe në shoqërinë tonë revolucionare”.
Pas më shumë se një shekulli të luftës feministe të zezë, gratë e racës së zezë kanë arritur shumë. Por, megjithë fitimet e bëra që nga fushatat anti-linçuese të fillimit të shekullit 20 dhe epokës së të Drejtave Civile, ata vazhdojnë të përballen me diskriminim dhe dhunën sistematike raciale dhe me bazë gjinore.
Në vitet e fundit, një seri vdekjesh të grave të racës së zezë nga policia kanë tronditur lëvizjen feministe të racës së zezë. Në vitin 2014, 37-vjeçarja Tanisha Anderson vdiq ndërsa po shoqërohej nga oficerët e policisë në një institucion të shëndetit mendor. Në vitin 2015, 28-vjeçarja Sandra Bland u gjet e vdekur në paraburgim nga policia. Dhe në vitin 2020, 26-vjeçarja Breonna Taylor u qëllua për vdekje nga oficerët e policisë të cilët gabimisht sulmuan shtëpinë e saj. Deri më tani nuk ka pasur drejtësi në asnjë nga këto raste.
Gratë transgjinore të racës së zezë gjithashtu po përballen me nivele të tmerrshme racizmi dhe dhune. Siç ka vërejtur Fushata për të Drejtat e Njeriut, gratë transgjinore me ngjyrë në ShBA përballen me keqformim, diskriminim dhe dhunë vdekjeprurëse.
Pas këtyre vdekjeve, lëvizja feministe e racës së zezë dhe komuniteti transgjinor i zi janë mobilizuar të gjithë për t’i bërë rezistencë kolektive tendencës së vazhdueshme në shoqërinë amerikane për të parë jetën e grave të racës së zezë dhe grave transgjinore si të harxhueshme.
Dhe si pionierët e lëvizjes feministe të zezë, ato po ndërtojnë koalicione të gjera dhe parashtrojnë kërkesa të gjera për drejtësi sociale dhe gjinore, duke përfshirë dekriminalizimin e punës seksuale, rishpërndarjen e pasurisë, sigurimin e mirëqenies dhe reformën gjithëpërfshirëse të strehimit.
Historia e gjatë e aktivizmit të grave afro-amerikane për aktivizmin për gjininë dhe barazinë racore është një pjesë e pazgjidhshme e historisë së lidershipit të grave të zeza në çlirimin anti-kolonial, dhe betejat sociale dhe të drejtësisë gjinore në të gjithë botën.
Historia feministe e racës së zezë ka rëndësi dhe është koha që të pranohen dhe festohen arritjet e grave zezake në të gjithë botën. Nënat e Ditës Ndërkombëtare të Grave mund të kenë përjashtuar gratë zezake, por pasardhësit e tyre kanë mundësinë për të korrigjuar këtë gabim duke përqafuar angazhimin për të hequr shtypjen gjinore dhe racore si një pjesë integrale e lëvizjes kryesore feministe.
Vërejtje: Qëndrimet e autorëve nga kjo rubrikë, nuk domethënë që përfaqësojnë në mënyrë automatike edhe qëndrimet e redaksisë. Megjithatë, njohja e këtyre qëndrimeve është në interes të lexuesve, prandaj edhe publikimi i tyre. Për rrjedhojë autorët mbajnë përgjegjësi të plotë për sa u përket qëndrimeve rreth çështjeve të shtjelluara në fjalë.
