Turqia dhe Izraeli kanë zhvilluar bisedime për vendosjen e një linje dekonfliktimi në Siri me qëllim shmangien e keqkuptimeve dhe parandalimin e përplasjeve të mundshme midis ushtrive të tyre, thanë për Middle East Eye dy zyrtarë perëndimorë.
Javën e kaluar, forcat ajrore izraelite ndërmorën disa sulme ajrore në Siri, duke goditur objekte ushtarake, përfshirë bazën ajrore Hama dhe bazën Tiyas (e njohur edhe si T4) – ku Turqia planifikonte të vendosej së shpejti.
Sulmet ndodhën pikërisht kur Ankaraja po përgatitej të dërgonte një ekip teknik për të inspektuar bazën T4 dhe për të kryer një vlerësim fillestar për rindërtim.
Dy zyrtarë perëndimorë thanë për MEE se kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu i kishte informuar homologët e tij se Izraeli kishte një afat të kufizuar për të sulmuar bazën T4 para se Turqia të vendoste atje pajisjet e saj. Thuhet se ai ka deklaruar se, sapo Turqia të vendosej, baza do të ishte e ndaluar për operacionet izraelite.
Një sulm ndaj ushtrisë turke nga forcat izraelite, edhe nëse ndodh gabimisht, do të rrezikonte një përplasje të madhe. Megjithatë, vendosja e sistemeve të mbrojtjes ajrore në baza do t’i pengonte avionët izraelitë të operonin në atë zonë.
MEE raportoi javën e kaluar se Ankaraja është në proces të marrjes në kontroll të bazës T4 për vendosjen e dronëve për mbikëqyrje dhe sulm.
Turqia gjithashtu planifikon të vendosë sisteme mbrojtëse ajrore të tipit Hisar. Në fund, ushtria turke synon të krijojë një sistem të shtresuar mbrojtjeje ajrore brenda dhe rreth bazës, me kapacitete afatshkurtra, afatmesme dhe afatgjata për të kundërshtuar kërcënimet nga avionët, dronët dhe raketat.
Planet përfshijnë gjithashtu vendosjen e përkohshme të sistemit rus të mbrojtjes ajrore S-400 deri sa të përfundojë rindërtimi i bazës.
Sipas të njëjtave burime perëndimore, Netanyahu beson se është bërë përparim në arritjen e një marrëveshjeje dekonfliktimi me Turqinë pas sulmeve ajrore dhe se negociatat janë ende në vazhdim.
Netanyahu po ashtu ka deklaruar se Izraeli vazhdon të këmbëngulë për një çmilitarizim të plotë të Sirisë jugore, përfshirë çdo prani të Turqisë.
Një burim i ndarë nga të tjerët por i njohur me tensionet turko-izraelite konfirmoi se të dyja vendet ishin në bisedime për krijimin e një linje dekonfliktimi për të mbrojtur bazën T4 nga sulmet izraelite.
“Të dyja palët, si zyrtarët izraelitë ashtu edhe ata turq, dhanë deklarata identike në të njëjtën ditë duke thënë se nuk duan konflikt me njëri-tjetrin në Siri. Dukej se ishte e koordinuar,” tha burimi.
Ministri i jashtëm turk, Hakan Fidan, tha për Reuters të premten se Turqia nuk dëshiron konflikt me Izraelin në Siri. E njëjta agjenci publikoi një deklaratë nga një zyrtar i lartë izraelit me të njëjtin tekst.
Burimi shtoi se, pavarësisht kërcënimeve publike, Izraeli me gjasë do të pranojë bazat ushtarake turke në Hama dhe Palmyra si pjesë e marrëveshjes për dekonfliktim.
Rënia e qeverisë së presidentit sirian Bashar al-Assad në dhjetor dhe shfaqja e Turqisë si një fuqi rajonale dominuese në Siri e kanë shqetësuar Izraelin, i cili tani e sheh Ankaranë si një kërcënim potencialisht më të madh se Irani.
Që nga dhjetori, Ankaraja dhe Damasku janë duke negociuar një pakt mbrojtës pas rrëzimit të Assadit. Sipas marrëveshjes së propozuar, Turqia do të siguronte mbrojtje ajrore dhe ushtarake për qeverinë e re siriane, e cila aktualisht nuk ka një ushtri funksionale.
Turqia gjithashtu synon të forcojë fushatën e saj kundër grupit Shteti Islamik (IS), një kusht kyç që Shtetet e Bashkuara të konsiderojnë tërheqjen nga rajoni.
“SHBA mbetet arbitri përfundimtar në Siri dhe duket se Uashingtoni dëshiron që si Izraeli ashtu edhe Turqia të ulin tensionet,” shtoi burimi.
Zyrtarët turq thonë se vendi planifikon të krijojë baza ushtarake në Sirinë lindore si pjesë e fushatës kundër IS. Ndërsa Uashingtoni përgatitet për tërheqje, Ankaraja po punon për ndërtimin e një platforme rajonale – që përfshin Jordaninë, Libanin, Sirinë dhe Irakun – për të vazhduar operacionet kundër IS.
Baza T4 dhe Palmyra konsiderohen thelbësore për kapjen e elementeve të mbetur të IS në rajon.
Megjithatë, shqetësimi kryesor i Izraelit në lidhje me Sirinë mbetet liria e operacioneve ajrore, pasi nëse vendosen sistemet turke të mbrojtjes ajrore, kjo mund të pengojë avionët izraelitë të kryejnë sulme në hapësirën ajrore siriane.
“Ne nuk mund të flasim në emër të sirianëve. Për sigurinë e Sirisë duhet të vendosin vetë sirianët. Nëse duan të kenë marrëveshje të caktuara me izraelitët, kjo është çështje e tyre,” tha Fidan.
