Donald Trump vetëm një muaj më parë dha betimin si presidenti i 47-të i SHBA-së, dhe që atëherë bota ka ndryshuar me një shpejtësi që nuk është parë që nga rënia e komunizmit në Evropën Lindore. Me veprimet e tij, Trump largoi aleatët dhe shkaktoi kënaqësi te armiqtë tradicionalë.
Që nga 20 janari, pothuajse nuk ka kaluar ditë pa tronditur botën, ndërsa shënjestra e sulmeve të tij ishin kryesisht aleatët historikë të Amerikës. Një nga lëvizjet e para që tronditi Evropën ishte kërkesa për kontrollin amerikan mbi Grenlandën, e cila është nën administrimin danez.
Grenlanda
Pasi shfaqi interes për Grenlandën, Trump nuk përjashtoi mundësinë e presionit ushtarak dhe ekonomik mbi Danimarkën për t’ia dorëzuar kontrollin e ishullit më të madh në botë. Justifikimi i tij ishte “shqetësimi për interesat strategjike të SHBA-së” në Arktik, por përmendi edhe burimet minerale të vlefshme të zonës.
Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se Trump nuk po bënte shaka me idenë e tij për të marrë kontrollin e Grenlandës.
Danimarka refuzoi idenë për të shitur ose dorëzuar kontrollin mbi Grenlandën dhe theksoi se vetëm banorët e ishullit mund të vendosin për të ardhmen e tij. Gjithashtu, paralajmëroi rritjen e investimeve në ushtri dhe sigurinë e ishullit.
Kanadaja, Meksika dhe Panama
Trump arriti të tensionojë marrëdhëniet edhe me fqinjët më të afërt, Kanadanë dhe Meksikën. Një nga provokimet ishte propozimi që Kanadaja të bëhej shteti i 51-të i SHBA-së, një ide që u hodh poshtë si absurde.
Trump vendosi tarifa 25% për importet nga Kanadaja dhe Meksika, por pas bisedimeve me liderët e këtyre vendeve, vendimi u pezullua për një muaj. Shumë ekonomistë e cilësuan këtë vendim si të palogjikshëm dhe afatgjatë të dëmshëm për interesat amerikane.
Panama u bë shënjestër për shkak të Kanalit të Panamasë, një nga rrugët detare më të rëndësishme në botë. Trump pretendoi se Kina kontrollon kanalin dhe se kjo shkel marrëveshjen që i dha Panamasë të drejtën e administrimit.
Ai kërcënoi edhe me ndërhyrje ushtarake, por liderët panamezë kundërshtuan presionin amerikan. Sekretari Rubio vizitoi Panamanë dhe përsëriti mesazhet e Trumpit, duke paralajmëruar për masa nëse Kina nuk largohet nga kontrolli.
Rripi i Gazës
Një nga idetë më tronditëse të Trumpit ishte propozimi për dëbimin e dy milionë palestinezëve nga Rripi i Gazës dhe zhvendosjen e tyre në Jordani ose Egjipt, për ta shndërruar Gazën në një “Rivierë të Lindjes së Mesme”. Ai nuk përjashtoi as mundësinë e ndërhyrjes ushtarake për realizimin e këtij plani.
Palestinezët e refuzuan kategorikisht këtë ide, ashtu si edhe vendet arabe. Jordania dhe Egjipti deklaruan se një numër kaq i madh refugjatësh do të kërcënonte sigurinë kombëtare.
Edhe pse zyrtarisht Trump nuk është tërhequr nga ky plan, administrata e tij ka sugjeruar se pret propozime të tjera nga vendet arabe.
Negociatat me Rusinë dhe “tradhtia” ndaj Ukrainës
Edhe pse gjatë fushatës kishte premtuar mbarimin e luftës mes Rusisë dhe Ukrainës, Trump nisi negociata, por pa përfshirë Ukrainën. Në një takim në Riad, ai sugjeroi mundësinë e një aleance gjeostrategjike SHBA-Rusi.
Shokimi më i madh erdhi kur Trump u zemërua me Zelenskyn për refuzimin e një “marrëveshjeje” sipas së cilës Ukraina do t’i paguante SHBA-së 500 miliardë dollarë nga burimet e saj minerale si kompensim për ndihmën ushtarake. Kjo shumë do ta shndërronte Ukrainën në një koloni ekonomike dhe ishte më e madhe se borxhi i Gjermanisë pas Luftës së Parë Botërore.
Trump e quajti Zelenskyn diktator për mosmbajtjen e zgjedhjeve në Ukrainë dhe pjesërisht e fajësoi për agresionin rus. Kjo politikë minoi bashkëpunimin transatlantik dhe theu parimet tradicionale të politikës së jashtme amerikane.
Veprime të tjera
Nën ndikimin e Elon Muskut, Trump pezulloi aktivitetin e USAID në shumë vende, duke shkaktuar kriza në komunitete që vareshin nga kjo ndihmë.
Kur Kolumbia refuzoi të pranonte migrantët e dëbuar nga SHBA për shkak të kushteve çnjerëzore të transportit, Trump vendosi tarifa ndaj importeve kolumbiane. Kolumbia më pas u tërhoq dhe pranoi migrantët, duke shmangur tensionet e mëtejshme.
Në Evropë, zëvendëspresidenti J.D. Vance shkaktoi polemika me kritikat ndaj mungesës së lirisë së fjalës dhe trajtimit të partive populiste të ekstremit të djathtë.
Trump përdori tarifat si mjet presioni ekonomik dhe vendosi një taksë prej 25% për të gjithë çelikun dhe aluminin e importuar në SHBA.
Vetëm pas një muaji në Shtëpinë e Bardhë, Trump tregoi një qasje më të vendosur se gjatë mandatit të tij të parë, duke e ndryshuar ndjeshëm rendin ndërkombëtar dhe duke u distancuar nga aleatët tradicionalë. Evropës i dërgoi mesazhin se nuk mund të mbështetet më te Amerika dhe se marrëdhëniet ndërkombëtare do të udhëhiqen nga forca dhe interesat e ngushta kombëtare.
Këto veprime treguan se për Trumpin nuk ka rëndësi as paprekshmëria e kufijve, as e drejta ndërkombëtare, dhe se vendet duhet të mësohen të jetojnë në një botë të re ku SHBA nuk është më “flamurtari i demokracisë”.
