Një asteroid 100 metra i gjerë ka aktivizuar procedurat globale të mbrojtjes planetare për herë të parë pasi vëzhgimet nga teleskopi zbuluan se ka mundësi që ai të përplaset me Tokën në vitin 2032.
Asteroidi 2024 YR4 u vu re nga një teleskop i automatizuar në Kili më 27 dhjetor të vitit të kaluar, por që atëherë doli në krye të listës për rrezik të agjencive hapësinore të SHBA-së dhe Europës.
Bazuar në matjet e mbledhura deri më tani, asteroidi ka një shans prej 1.3% për t’u përplasur në Tokë më 22 dhjetor 2032, ose thënë ndryshe, një probabilitet gati 99% për të kaluar pa incidente.
“Me shumë mundësi kjo do të kalojë pa shkaktuar dëme”, tha Colin Snodgrass, profesor i astronomisë planetare në Universitetin e Edinburgut, shkruan The Guardian
“Meriton pak më shumë vëmendje me teleskopë derisa ta konfirmojmë këtë. Sa më gjatë të ndjekim orbitën e tij, aq më të sakta bëhen parashikimet tona të ardhshme për trajektoren e tij”.
Asteroidi renditet si i treti në shkallën e rrezikut nga Torino Impact Hazard Scale duke treguar për afërsi që meriton vëmendjen e astronomëve sepse ekziston një shans 1% ose më i madh për një përplasje në dekadën e ardhshme që do të shkaktonte “shkatërrim të lokalizuar”.
Shkalla e Torinos varion nga zero, kur nuk ka rrezik, deri në 10 kur përplasja është e sigurt dhe përbën një kërcënim për të ardhmen e qytetërimit siç e njohim ne.
I vetmi asteroid që ka marrë ndonjëherë një vlerësim më të lartë është Apophis i cili u bë lajm më 2004. Apophis fillimisht u vlerësua me katër në shkallën e Torinos, por më vonë u ul pasi vëzhgimet treguan se nuk përbënte kërcënim për të paktën një shekull.
Gareth Collins, profesor i shkencës planetare në Imperial College London, tha se një monitorim i shtuar i objekteve pranë Tokës do t’i bëjë zbulimet si asteroidi 2024 YR4 shumë më të zakonshme.
“Në këtë fazë, gjëja më e mirë për të bërë është të vazhdojmë të gjurmojmë asteroidin për aq kohë sa të jetë e mundur, në mënyrë që të mund të parashikojmë trajektoren e tij me më shumë besim”, tha ai.
Një shkëmb hapësinor me madhësinë e asteroidit 2024 YR4 nuk do të shkaktonte një ngjarje masive zhdukjeje siç ndodhi 66 milionë vjet më parë: asteroidi që shkaktoi vdekjen e dinosaurëve ishte 10 deri në 15 km i gjerë. Por shkëmbinjtë hapësinorë 100 metra të gjerë, të cilët prekin Tokën mesatarisht çdo disa mijëra vjet, kanë ende potencialin për të shkaktuar dëme katastrofike.
Zbulimi i asteroidit ka aktivizuar dy grupe globale të reagimit ndaj asteroideve të miratuara nga OKB. Rrjeti Ndërkombëtar i Paralajmërimit të Asteroideve është vënë në veprim për të bërë vëzhgime të mëtejshme të asteroidit dhe për të ngushtuar pasiguritë në orbitën e tij.
Grupi Këshillues i Planifikimit të Misionit Hapësinor gjithashtu është alarmuar. Ata do të propozonin çdo plan për të ndërhyrë, ndoshta duke devijuar asteroidin me një anije kozmike përgjuese, një teknikë e testuar në misionin Dart të NASA-s.
Asteroidi tani po largohet nga Toka pothuajse në një vijë të drejtë duke e bërë të vështirë për astronomët të përcaktojnë orbitën e tij me saktësi të lartë. Astronomët synojnë të bëjnë vëzhgime më të detajuara gjatë muajve të ardhshëm përpara se shkëmbi të zbehet nga pamja. Nëse këto matje nuk përjashtojnë një ndikim në vitin 2032, asteroidi ndoshta do të mbetet në listat e rrezikut të agjencive hapësinore derisa të kthehet në pamje në vitin 2028.
“Hapi i parë në përgjigjen e mbrojtjes planetare është të nxisë vëzhgime të mëtejshme”, tha Snodgrass.
