Shpesh të huajt mendojnë se kryeqyteti i Zvicrës është Zyrihu, Gjeneva apo Berna – por e vërteta është se Zvicra nuk ka një kryeqytet zyrtar. Ky është rezultat i një historie të ndërlikuar dhe një qasjeje tepër pragmatike, tipike zvicerane.
Si u ndërtua ky sistem?
Zvicra u themelua në vitin 1291 si një konfederatë e lirë kantonesh, pa një qendër të përbashkët të pushtetit. Në vend të parlamentit, ekzistonte një kongres i delegatëve të kantoneve, i njohur si Tagsatzung, i cili mbahej në qytete të ndryshme si Lucerni, Zyrihu, Schwyz, Frauenfeld, Baden – madje edhe në qytete jashtë konfederatës si Konstanca.
Pas pushtimit nga trupat franceze në vitin 1798, u krijua Republika Helvetike, një shtet i centralizuar sipas modelit francez. Kryeqyteti i saj ndryshoi disa herë: Aarau, Lucern, dhe Bern – por asnjë qytet nuk u pranua nga të gjitha palët. Kur Napoleoni riktheu sistemin kantonal me Aktin e Ndërmjetësimit në 1803, Zvicra u kthye në një konfederatë me 19 kantone, sërish pa një kryeqytet të vetëm.
Kompromisi zviceran i vitit 1848
Pas luftës civile të Sonderbund-ut në 1847, Zvicra u shndërrua në një shtet federal modern në vitin 1848. Për të shmangur dominimin e kantoneve liberale dhe për të ruajtur balancën ndërmjet katolikëve konservatorë dhe protestantëve liberalë, u bë një kompromis historik: Berna u përzgjodh si seli e institucioneve federale, por jo si kryeqytet zyrtar.
Arsyet ishin të qarta:
- Pozita gjeografike qendrore e Bernës;
- Mbështetja nga kantonet frëngjishtfolëse;
- Kontributi i vetë Bernës, e cila ofroi falas tokë për ndërtesat shtetërore.
Kështu, Berna mori statusin e “qytetit federal” (Bundesstadt) – një term që nuk figuron as në kushtetutë.
Fuqitë e shpërndara
Në përputhje me filozofinë federale zvicerane, institucionet federale janë të shpërndara në qytete të ndryshme:
- Gjykata Federale është në Lozanë,
- Gjykata Penale Federale në Bellinzona,
- Banka Kombëtare Zvicerane ka seli në Zyrih dhe Bernë.
Stabilitet dhe sukses
Sipas historianit André Holenstein, ky mos-zgjedhje e një kryeqyteti të vetëm ishte një vendim i qëllimshëm, për të ruajtur unitetin në një vend të përbërë nga shumë kultura, gjuhë dhe bindje politike. Dhe kjo strategji ka rezultuar jashtëzakonisht e suksesshme: Zvicra është sot një nga demokracitë më të qëndrueshme dhe më të zhvilluara në botë, shkruan Swissinfo.
