Vendet evropiane janë shtyrë në “tryezën e fëmijëve” në bisedimet për të ardhmen e Ukrainës për shkak të dekadave të investimeve të pamjaftueshme në mbrojtje, ka paralajmëruar shefi i kompanisë më të madhe gjermane të mbrojtjes.
Armin Papperger, drejtori ekzekutiv i Rheinmetall, tha se Evropa duhet të fajësojë veten për përjashtimin e saj nga negociatat e ish-presidentit amerikan Donald Trump për përfundimin e luftës në Ukrainë.
“Nëse nuk investoni, nëse nuk jeni të fortë, ju trajtojnë si fëmijë. Për evropianët, gjatë 30 viteve të fundit, ka qenë shumë e përshtatshme të thonë: ‘Në rregull, do të shpenzojmë 1% të PBB-së për mbrojtjen, kjo mjafton’,” tha ai për Financial Times.
Sipas Papperger, pasoja e këtij qëndrimi është që evropianët janë si fëmijë të shtyrë në një tryezë të veçantë, ndërsa SHBA dhe Rusia negociojnë për të ardhmen e Ukrainës.
“Kur prindërit kanë darkë, fëmijët duhet të ulen në një tryezë tjetër. SHBA po negocion me Rusinë, dhe asnjë evropian nuk është në tryezë — është bërë shumë e qartë se evropianët janë ata fëmijë,” shtoi Papperger.
Nga viti 2021 deri në 2024, shpenzimet e përgjithshme të vendeve të BE-së për mbrojtjen janë rritur me mbi 30%, duke arritur në rreth 326 miliardë euro, që përfaqëson afërsisht 1.9% të PBB-së së bllokut, sipas të dhënave zyrtare.
Trump ka ushtruar presion të madh mbi anëtarët e NATO-s për të rritur shpenzimet e tyre për mbrojtjen deri në 5% të PBB-së.
Papperger foli ndërsa liderët evropianë po përpiqeshin të gjenin mënyra për të garantuar sigurinë e kontinentit pas kërcënimeve të SHBA për uljen drastike të mbështetjes. Ai tha se kërkesa për armë në Evropë do të mbetej e lartë edhe në rast të një armëpushimi midis Ukrainës dhe Rusisë.
“Evropianët dhe ukrainasit nuk kanë asgjë në magazinat e tyre,” tha ai, duke iu referuar mungesës së armatimeve në kontinent.
Aksionet e Rheinmetall, të cilat janë katërfishuar që nga fillimi i pushtimit të gjerë rus në Ukrainë, fillimisht ranë kur u shpall plani i Trump për negociata paqeje javën e kaluar.
Megjithatë, aksionet e mbrojtjes evropiane, përfshirë Rheinmetall, janë rikuperuar, pasi investitorët kanë spekuluar se qeveritë evropiane do të duhet të rrisin ndjeshëm shpenzimet e tyre ushtarake për t’u përballur me pasigurinë e tërheqjes së mundshme të SHBA nga roli i saj tradicional si garantuese e sigurisë së kontinentit.
Papperger, i cili vitin e kaluar ishte objektiv i një tentative të dështuar atentati, shprehu skepticizëm se negociatat e Trump do të çonin vërtet në një armëpushim me Rusinë.
Ai tha se kompania e tij do të përfitonte edhe në rast të një armëpushimi, pasi Evropa do të vazhdonte të investonte në armatime për shkak të kërcënimit të vazhdueshëm të agresionit rus.
“Edhe nëse lufta në Ukrainë ndalet — nëse mendojmë se na pret një e ardhme e qetë, mendoj se kjo është e gabuar,” tha Papperger.
Gjermania, ekonomia më e madhe evropiane, vitin e kaluar shpenzoi rreth 2% të PBB-së për mbrojtjen. Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, ka thënë se objektivi i aleancës duhet të rritet “ndjeshëm mbi 3%”.
Papperger tha se pret që qeveria e ardhshme gjermane të lehtësojë rregullat e rrepta mbi borxhin, për të mundësuar rritjen e shpenzimeve për mbrojtjen, pavarësisht angazhimit të liderit të opozitës Friedrich Merz për t’i mbajtur ato në fuqi.
“Personalisht besoj se kjo do të ndodhë dhe do të ndodhë menjëherë,” tha Papperger.
Aksionet e kompanive evropiane të mbrojtjes janë rritur që nga pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022 dhe u rritën edhe më tej të hënën, pas komenteve të zëvendëspresidentit amerikan JD Vance gjatë fundjavës, të cilat krijuan më shumë pasiguri mbi angazhimin e SHBA-së për sigurinë e Evropës.
Rheinmetall ka qenë një nga përfituesit më të mëdhenj të pasigurisë globale në rritje. Papperger i tha Financial Times se pret që shitjet vjetore të kompanisë të arrijnë midis 30 dhe 40 miliardë euro në pesë vitet e ardhshme — një rritje e ndjeshme krahasuar me 5.7 miliardë euro në vitin 2021, para pushtimit rus të Ukrainës.
