Përvjetori i lindjes së Alija Izetbegoviqit do të shënohet në mënyrë solemne, ndërsa mes tjerash do të mbahet Muzeu “Alija Izetbegoviq” në Sarajevë, një nga institucionet që ruan kujtimin e jetës dhe veprës së Alija Izetbegoviqit.
Sot shënohet 97-vjetori i lindjes së Alija Izetbegoviqit, presidentit të parë të zgjedhur në mënyrë demokratike të Presidencës së Republikës së Bosnjë e Hercegovinës, raporton Anadolu Agency (AA).
Përvjetori i lindjes së Alija Izetbegoviqit do të shënohet në mënyrë solemne, ndërsa mes tjerash do të mbahet Muzeu “Alija Izetbegoviq” në Sarajevë, një nga institucionet që ruan kujtimin e jetës dhe veprës së Alija Izetbegoviqit. Nga sot deri më 10 gusht do të mbahet “Ditët e Dyerve të Hapura”, ku do të prezantohen ekspozitat që nuk janë në ekspozitën e rregullt. Akademi solemne do të mbahet në Bashkinë e Sarajevës.
Alija Izetbegoviq ishte presidenti i parë i Presidencës së Republikës së njohur ndërkombëtarisht të Bosnjë e Hercegovinës dhe komandant suprem i Ushtrisë së RBeH-së gjatë agresionit kundër BeH-së në vitet 1992-1995.
I lindur më 8 gusht të vitit 1925 në Bosanski Shamac, ai ndërroi jetë më 19 tetor të vitit 2003 në Sarajevë. U varros në Varrezat e Dëshmorëve “Kovaçi” në Sarajevë.
Ai u rrit dhe u shkollua në Sarajevë, ku u diplomua në Fakultetin Juridik. Si këshilltar ligjor, ai punoi në disa kompani të Sarajevës. Për shkak të lidhjeve dhe aktiviteteve të tij politike, ai u burgos dhe u dënua dy herë gjatë ish-RSFJ-së të Jugosllavisë. Në “Gjyqin e Sarajevës” të mirënjohur, të inskenuar politikisht, ai u dënua me 14 vjet burg në vitin 1983 si i pandehuri i parë në një grup prej trembëdhjetë intelektualësh myslimanë.
Alija Izetbegoviq është themelues i Partisë së Veprimit Demokratik (SDA) dhe në Kuvendin e Parë Themelues të SDA-së, më 25 maj të vitit 1990, u bë kryetar i parë i Partisë. Pas fitores së SDA-së në zgjedhjet e para parlamentare shumëpartiake në vitin 1990, Izetbegoviq u zgjodh presidenti i parë i Presidencës së Republikës së BeH-së.
Në kushtet e shpërbërjes së ish-RSF-së Jugosllavisë, shpalljes së pavarësisë së republikave të saj, akumulimit të armëve dhe personelit të ish-JNA-së në Bosnje e Hercegovinë, Izetbegoviq ishte një nga mbështetësit e referendumit për pavarësinë e Bosnjë e Hercegovinës. Në referendumin e mbajtur më 29 shkurt dhe 1 mars të vitit 1992 morën pjesë rreth 64 për qind e qytetarëve të BeH-së me të drejtë vote, ndër të cilët 99 për qind u deklaruan për pavarësinë e Bosnjë e Hercegovinës, pas së cilës u miratua Deklarata e Pavarësisë në Kuvendi e RBeH-së dhe pasoi njohja ndërkombëtare e Bosnjë e Hercegovinës.
Në kohërat e turbullta në fillim të viteve 1990, Izetbegoviq mori pjesë në të gjitha aktivitetet dhe diskutimet që synonin ruajtjen e paqes në Bosnjë e Hercegovinë.
Në kohërat më të vështira të agresionit kundër Bosnjë e Hercegovinës nga ish-JNA dhe njësitë paraushtarake serbe dhe rrethimit të kryeqytetit Sarajevë, Izetbegoviq mbeti në vend, së bashku me popullin e tij, dhe shumë shpesh ai vetë ishte në rrezik.
Ai ishte pjesëmarrës në negociatat e paqes në Dejton në vitin 1995, të cilat rezultuan me nënshkrimin e Marrëveshjes së Paqes së Dejtonit, e cila ndaloi luftën katërvjeçare në Bosnjë e Hercegovinë.
“Kjo nuk është paqe e drejtë. Por është më e drejtë se vazhdimi i luftës. Në situatën siç është, në botën siç është, nuk mund të arrihej paqe më e mirë”, tha Alija Izetbegoviq menjëherë pas nënshkrimit të Marrëveshjes së Dejtonit.
Pas zgjedhjeve të para shumëpartiake të pasluftës, në vitin 1996, ai u zgjodh anëtar dhe më pas kryetar i Presidencës së BeH-së.
Alija Izetbegoviq është autor i një numri të madh të veprave publicistike, studimeve dhe librave që janë përkthyer në disa gjuhë botërore, ndërsa Islami dhe gjendja e popujve islamë kanë qenë në fokus të vëmendjes së tij. Veprat më të njohura janë “Deklarata Islame”, “Islami midis Lindjes dhe Perëndimit”, “Ikja ime drejt lirisë”… Është fitues i çmimeve të shumta vendore dhe ndërkombëtare për punën e tij në promovimin e demokracisë, paqes dhe Islamit.
