Tre vjet pasi rasti i parë i Covid u identifikua në Kinë, përgatitjet për të kontrolluar pandeminë e ardhshme kanë filluar të përshpejtohen, por duhet bërë shumë më tepër për të shmangur përsëritjen e gabimeve të së kaluarës.
Javën e kaluar, 194 shtetet anëtare të Organizatës Botërore të Shëndetësisë ranë dakord të fillojnë negociatat në shkurt për një projekt-traktat pandemik që synon t’i përgjigjet më mirë kërcënimeve të ardhshme. Ndërkohë, fondi i pandemisë, i organizuar nga Banka Botërore dhe i nisur nga vendet e G20 muajin e kaluar, thuhet se po përgatitet për raundin e tij të parë të financimit që arrin në 1.6 miliardë dollarë.
Një përpjekje tjetër po udhëhiqet nga Koalicioni për Inovacionet e Përgatitjes Epidemike (CEPI), i cili ka një plan pesë-vjeçar, 3.5 miliardë dollarë që përfshin një “mision 100-ditor”. CEPI synon të zhvillojë një vaksinë të re kundër një “sëmundjeje X” të mundshme brenda 100 ditëve pasi OBSH identifikon një kërcënim pandemik.
Drejtori ekzekutiv i CEPI, Richard Hatchet, i tha AFP-së se fondacioni ishte ende rreth 800 milionë dollarë më pak nga qëllimi i tij i financimit, duke u kërkuar zyrtarëve botërorë që të mos e harrojnë gatishmërinë ndaj pandemisë pasi ata “përqendrohen në krizat e shumta përpara”.
Plani përfshin lidhjen e instituteve të ndryshme që fokusohen në gatishmërinë ndaj pandemisë, si BARDA amerikane, HERA e Bashkimit Evropian, SCARDA japoneze dhe të tjera.
“Unë mendoj se me një koordinim të vogël, ne së bashku mund të përmirësojmë shumë shpejt gatishmërinë globale, veçanërisht në anën e kundërmasave,” tha Hatchett.
Një kundërmasë e tillë do të ishte zhvillimi i shpejtë i barnave të reja për të trajtuar “sëmundjen X” të re. Në fund të gushtit, biznesmeni me origjinë kanadeze Geoffrey Cumming dhuroi 250 milionë dollarë australianë (308 milionë KM) për të ngritur një qendër në qytetin australian të Melburnit që do të punojë për të arritur këtë qëllim.
Eksperti i sëmundjeve infektive Sharon Lewin, i cili do të drejtojë Qendrën Globale Cumming për Terapinë Pandemike, tha se qëllimi do të jetë zhvillimi i teknologjive të platformës që mund të përditësohen me shpejtësi për të synuar patogjenë të rinj, të ngjashëm me atë që u bë me vaksinat mRNA për Covid.
OBSH aktualisht po punon për përditësimin e listës së saj të patogjenëve prioritarë, e cila do të listojë kandidatët kryesorë për virusin që mund të përbëjë kërcënimin e ardhshëm pandemik. Koronaviruset dhe viruset e gripit do të jenë ndër të dyshuarit kryesorë për shkak të potencialit të tyre të provuar pandemik. Mundësi të tjera përfshijnë kërcënime të njohura si Ebola dhe Zika.
“Secili prej këtyre viruseve mund të jetë vetëm disa mutacione larg nga të qenit në gjendje të përhapet përtej kufijve të tyre aktualë”, tha Jennifer Nuzzo, themeluese e Qendrës për Pandemitë në Universitetin Brown në SHBA.
Kërcënime të tjera të mundshme përfshijnë Marburg dhe familjet e arenaviruseve dhe paramyxoviruseve, si dhe rrezikun e sëmundjeve të reja, të panjohura që transferohen nga kafshët te njerëzit. Por kur bëhet fjalë për përdorimin e vaksinave të ardhshme, Nuzzo tha se ai nuk është i shqetësuar me shkencën, por me prodhimin.
“Tragjedia e Covid, për mendimin tim, ishte shpërndarja e pabarabartë e vaksinave kur ato u bënë të disponueshme,” tha Hatchet i CEPI, duke shtuar se pabarazia “e zgjati pandeminë dhe ndoshta çoi në përhapjen e varianteve”.
Të gjithë ekspertët që folën për AFP theksuan se për pandeminë e ardhshme, rajone si Afrika, Amerika e Jugut, Azia Jugore dhe Lindja e Mesme duhet të kenë akses dhe të prodhojnë vaksina dhe trajtime të ardhshme.
Mohga Kamal-Yanni i Aleancës së Vaksinave Popullore, një koalicion i organizatave joqeveritare, tha se deklaratat e hershme nga vendet e pasura në lidhje me marrëveshjen e pandemisë ishin “tepër shqetësuese”.
“Çdo traktat pandemik duhet të angazhohet për një heqje automatike të rregullave të pronësisë intelektuale për produktet e nevojshme për të luftuar një kërcënim shëndetësor dhe duhet të mandatojë ndarjen e teknologjisë dhe njohurive të nevojshme nga vendet në zhvillim për të prodhuar teknologji mjekësore,” tha Kamal-Yanni.
